| Norwägisch (norsk) | ||
|---|---|---|
| Verbreitig: | Norwääge | |
| Sprecher: | öbbe 5 Millione | |
| Linguistischi Klassifikation: |
||
| Offizieller Status | ||
| Amtssprooch vo: |  Norwege
| |
| Sproochchürzel | ||
| ISO 639-1 |
no | |
| ISO 639-2 |
nor | |
| ISO 639-3 |
nor | |
Die norwäägischi Sprooch (Äigebezäichnig: norsk [nɔʃk], wo die bäide Standardvarietääte bokmål ['buːkmoːl] und nynorsk ['nyːnɔʃk] umfasst) ghöört zum skandinavische/nordgermanische Zwiig vo de indogermanische Sprooche. Norwäägisch wird vo öbbe fümf Millioone Norwääger as Muetersprooch gschwätzt, wo dr gröscht Däil von ene z Norwääge läbt. Dört isch es d Amtssprooch. Es isch au en Arbets- und Vercheerssprooch im Nordische Root. S Norwäägische isch im Lauf vom 19. und 20. Joorhundert in vier Varietääte standardisiert worde, vo deene si hüte zwäi amtlig anerkennt:
Bokmål (dt. „Buechsprooch“), bis 1929 Riksmål:
- offizielli Standardvarietäät
- basiert zum grösste Däil uf em Däänische und zum e chliinere Däil uf bestimmte urbane norwäägische Dialäkt
Riksmål ['rɪksmoːl] (dt. „Riichssprooch“) im hütige Sinn isch e Variante vom Bokmål:
- ooni offizielle Status
- e konservativi Varietäät, wo us historische Gründ no sterker am Däänische orientiert isch als Bokmål
Nynorsk (dt. „Nöinorwäägisch“), bis 1929 Landsmål:
- offizielli Standardvarietäät
- basiert vor allem uf ländlige norwäägische Dialäkt
Høgnorsk ['høːgnɔʃk] (dt. „Hoochnorwäägisch“):
- ooni offizielle Status
- e konservativs Nynorsk, wo sterker an dr ursprünglige Standardisierig, so wie si dr Ivar Aasen gschaffe het (Landsmål), orientiert isch
Bokmål wird vo öbbe 85 bis 90 Brozänt vo dr norwäägische Bevölkerig gschriibe. Es het sich drbii ursprünglig um e Varietäät vom Däänische ghandlet, wo jorhundertilang au z Norwääge Schriftsprooch gsi isch. Es isch aber – bsunders in dr erste Helfti vom 20. Joorhundert – no di noo uf dr Basis vo dr bürgerlig-stedtische Umgangssprooch norwägisiert worde.
S Riksmål isch en elteri Varietät, wo hüte amtlig nid understützt wird. Es isch eme konservative Bokmål äänlig. Es isch dr däänisch-norwäägische literaarische Dradizioon verpflichtet und in dr Rächtschriibig weniger norwäägisiert.
Nynorsk hingeege isch e Sintheese us de autochthone norwäägische Dialäkt und het dorum mee Gmäinsamkäite mit de westskandinavische Sprooche Färöisch und Isländisch as Bokmål, Däänisch und Schweedisch. Es wird vo öbbe 10 bis 15 Brozänt vo dr norwäägische Bevölkerig gschriibe.
Høgnorsk schliessli wird nume in seer chliine Kräis pflägt.