Stern

Illustratioon vo verschidnige Stärn und Gaasriise: Bellatrix as Blaue Riis, Algol B as Roote Riis vom ene Doppelsüsteem, unseri äigeni Sunne, dr Root Zwärg OGLE-TR-122b, und d Gaasriise Jupiter und Saturn

E Stärn (latiinstella und astrum, ahd. sterno) isch in dr Astronomii e Himmelskörper us Gaas und Plasma, wo e groossi Masse het und sälber lüüchted, wie zum Bischbil unseri irdischi Sunne. Si äigeni Schwerchraft hebt en zämme und an dr Ooberflechi isch er 2.200 K bis 45.000 K häiss, Wissi Zwärg chönne Ooberflechitämpratuure vo bis zu 100.000 K haa. Äini vo de wichdigste Erkenntniss vo dr modärne Astronomii isch s, ass fast alli Himmelskörper, wo mit bluttem Aug wie Pünkt usgseen, Stärn si, wo wit äwägg si.

Die mäiste Stärn si Däil vom ene Doppel- oder Meerfachstärnsüsteem und/oder häi e Blaneetesüsteem. E Hufe Stärn zämme bilde Stärnhüfe und Galaxie. Stärn chömme in de underschidligste Gröössene, Lüüchtchreft und Farbe vor und wärde dorum noch bestimmte Äigeschafte klassifiziert. Si si üsserst aktivi Gaasriise, wo im Innere Millione Graad häiss und seer turbulänt si. Vo iirer glüejende Oberflechi sände si näben ere intensive Straalig au gladnigi Plasmadäili wit in dr Ruum us und bilde en Astrosfääre, wo bi unserer Sunne Heliosfääre häisst. D Äigeschafte vo de Stärn si von ere groosse Bedütig, öb uf eme Blaneet, wo um sä umekräist, Lääbe mööglig isch oder nit.