Dr Theodor W. Adorno (* 11. Septämber 1903 z Frankfurt am Main; † 6. August 1969 z Visp, Schwiz; äigentlig Theodor Ludwig Wiesengrund) isch e dütsche Filosoof, Sozioloog, Muusigtheoretiker und Komponist gsi. Er ghöört zämme mit em Max Horkheimer zu de Hauptverdräter vo dr Dänkrichdig, wo as Kritischi Theorii bezäichnet wird und au under em Naame Frankfurter Schuel bekannt worde isch. Er het dr Horkheimer wääred sim Studium kennegleert und die bäide si iir Lääbe lang ängi Fründ und Zämmenaarbäiter gsi.
D Adorno isch in groossbürgerlige Verheltniss z Frankfurt ufgwaggse. As Chind het er en intensivi musikalischi Erziejig bechoo, und scho as Schüeler het er sich mit dr Filosofii vom Immanuel Kant afo beschäfdige. Er het Filosofii studiert und denn Komposizioonsleer im Kräis vo dr Zwäite Wiener Schuel um e Arnold Schönberg und het as Musikkritiker gschafft. Vo 1931 aa het er au no as Brivaatdozänt an dr Frankfurter Uniwersidäät gschafft bis em d Nazi verbote häi Underricht z gee.
Er isch denn in d USA in s Exil und isch dört offiziell e Mitarbäiter am Instidut für Sozialforschig worde. Er het an e baar empirische Forschigsbrojekt gschafft, under anderem über e autoritäär Charakter, und het mit em Max Horkheimer d Dialektik der Aufklärung gschriibe. Zrugg in Dütschland isch er Diräkter vom Instidut z Frankfurt worde, wo s widerufdoo worde isch. Es het nume weenig Verdräter vo dr akademische Elite gee, wo wie är as „öffentlige Intellektuelle“ mit Reede, Radiovordrääg und Publikazioone s kulturelle und intellektuelle Lääbe z Dütschland noch em Chrieg beiiflusst häi. Mit sine allgemäinverständlige Vordräag het er diräkt mitghulfe bi dr demokratische Umerziejig vom dütsche Volk.[1]
Im Adorno si Aarbet as Filosoof und Sozioloog stoot in dr Dradizioon vom Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Karl Marx und Sigmund Freud. Wäge dr Resonanz, wo sini schonigslosi Kritik an dr kapitalistische Gsellschaft under de Studänte gfunde het, het er as äine vo de gäistige Väter vo dr dütsche Studäntebeweegig gulte. Wil die aber vilmol baraat gsi isch, Reegle z verletze und Gwalt aazwände, het er sich vo iire Akzioone distanziert.
- ↑ „Unter allen intellektuellen Gruppierungen hat keine das politisch-kulturelle Selbstverständnis der Bundesrepublik […] mehr beeinflusst als die Frankfurter Schule“. Clemens Albrecht, Günter C. Behrmann, Michael Bock, Harald Homann, Friedrich H. Tenbruck: Die intellektuelle Gründung der Bundesrepublik. Eine Wirkungsanalyse der Frankfurter Schule. Campus, Frankfurt am Main 1999, S. 20. Lueg au d Bemerkig vom René König, wo uf S. 204 zitiert wird, über wie „e schinbar so esoterischi Grubbe vo Intellektuelle“ wie die vo dr Frankfurter Schuel, d Massenmedie mit Erfolg iigsetzt het, und über deren iire Iifluss uf e politische Schurnalismus in iirer Zit.