Idioma tahitianu

Tahitianu
'Reu Tahiti'
Faláu en Bandera de la Polinesia Francesa Polinesia Francesa
Bandera de la Islla de Pascua Islla de Pascua (Chile)
Rexón Polinesia
Falantes ~131.000
Puestu Nun s'atopa ente los 100 primeros. (Ethnologue 1996)
Familia Austronesia

  Malayu-polinesiu
    Sulawesi-polinesiu
      MP centru-oriental
        Oceánicu
          Fixiano-polinesiu
            Polinesiu
              Llingües tahíticas
             Tahitianu

Estatus oficial
Oficial en Bandera de la Polinesia Francesa Polinesia Francesa
Reguláu por Academia Tahitiana
Códigos
ISO 639-1 ty
ISO 639-2 tah
ISO 639-3 tah

L'idioma tahitianu (autoglotónimu reu Tahiti) ye una llingua austronesia dientro del grupu malayu-polinesiu oriental, falada na islla de Tahití y nel restu de les Islles de la Sociedá. Forma parte del grupu polinesiu oriental y considerar como una llingua nuclear dientro de les llingües tahíticas.

El tahitianu ye la llingua más importante del reu mā'ohi, nome que recibe'l conxuntu de les llingües falaes na Polinesia Francesa, más allá de la so adscripción a un grupu llingüísticu. El reu mā'ohi inclúi, amás del tahitianu, a les siguientes llingües o dialeutos:

  • La llingua de les islles Tuamotu, reko pa'umotu y que engloba siete variantes dialeutales.
  • Les llingües de les Islles Marqueses: la del noroeste (eo nana) y la del sureste (eo enata).
  • Les llingües de les Islles Australes coles sos distintes variantes: el reu rapa y el australés, qu'arrexunta les variantes llamaes rurutu, tupua'i, rimatara y ra'ivavae.
  • La llingua de les Islles Gambier, el reu mangareva.

En dellos casos les diferencies ente estes llingües son de pronunciación, n'otros sicasí resulten mutuamente inintelixibles. Anguaño'l tahitianu, por causa del so mayor pesu demográficu, del usu por parte de l'alministración territorial y nos medios de comunicación, ye entendíu por munchos de los otros habitantes de la Polinesia Francesa, ensin escaecer que'l francés sigui siendo na zona la llingua estándar d'usu más común pa comunicase ente distintos grupos.

Hasta'l sieglu XIX, al igual que'l restu de les llingües polinesies, el tahitianu foi una llingua falada, pero non escrita, una llingua qu'escarecía de trescripción y que pervivía por cuenta de la tradición oral. Fueron misioneros de la London Missionary Society quien primero tomaron la xera de trescribir el tahitianu. La oralidad del tahitianu y el fechu de que los primeros trescriptores fueren europeos, ye'l motivu de qu'esta llingua use l'alfabetu llatín, magar lo fai con ciertes particularidaes.