Tegucigalpa

Tegucigalpa
Alministración
PaísBandera de Hondures Hondures
Departamentu Departamento de Francisco Morazán (es) Traducir
Conceyu Distrito Central (es) Traducir
Tipu d'entidá gran ciudá
Nome oficial Tegucigalpa (es)
Nome llocal Tegucigalpa (es)
Códigu postal 11101
Xeografía
Coordenaes 14°06′21″N 87°12′14″W / 14.1057°N 87.204°O / 14.1057; -87.204
Tegucigalpa alcuéntrase en Hondures
Tegucigalpa
Tegucigalpa
Tegucigalpa (Hondures)
Superficie 201.5 km²
Altitú 990 m
Demografía
Población 1 157 509 hab. (2013)
Porcentaxe 100% de Distrito Central (es) Traducir
Densidá 5744,46 hab/km²
Más información
Fundación 1578 (Gregorianu)
Estaya horaria UTC−06:00
Llocalidaes hermaniaes Nueva Orleans, Lima, Taipéi, Madrid, Bogotá, Gainesville, Amán, Guadalajara y Ciudá de Guatemala
amdc.hn
Cambiar los datos en Wikidata

Tegucigalpa, oficialmente Tegucigalpa, Conceyu del Distritu Central y embrivíu como Tegucigalpa, M. D. C.,[nota 1] comúnmente conocida como Tegus,[1][2] ye la capital y sede de gobiernu de la República d'Hondures, xunto a la so ciudá ximielga Comayagüela, según los Artículos 8 y 295 de l'actual Constitución d'Hondures.[3][4]

Anque yá dende 1536 conocíase-y al pequeñu pobláu a les veres de la cuenca del ríu Choluteca (anguaño'l Centru Históricu) pol peculiar nome de Taguzgalpa, ye cola llegada de los españoles a la rexón en busca de minerales que se reconoz el 29 de setiembre de 1578 como'l día que marca la so fundación sol nome de Real de Mines de San Miguel de Tegucigalpa. Tres sieglos dempués, el 30 d'ochobre de 1880 convertir na capital del país, mientres la presidencia de Marco Aurelio Soto.[5]

Mientres la curtia esistencia de la Constitución Política de la República Federal de Centro América, ente 1824 y 1839, Tegucigalpa foi declarada un distritu federal y capital de los entós xuníos nuna sola nación: los estaos d'El Salvador, Guatemala y Hondures.[6] Dempués d'esti fallíu intentu de caltener una república centroamericana, Hondures torna a ser un país individual ya independiente y el 30 de xineru de 1937, refórmase l'Artículu 179 de la Constitución d'Hondures de 1936 sol Decretu Non. 53 y establezse a Tegucigalpa y Comayagüela como'l Distritu Central. El 9 d'avientu del mesmu añu ratificar sol Decretu Non. 2.[7]

El Distritu Central atópase na rexón montascosa sur central d'Hondures nel departamentu de Francisco Morazán, del cual ye tamién la cabecera departamental.[8] L'área metropolitana de Tegucigalpa y Comayagüela atopar nun valle, arrodiáu per montes y dambes, siendo ciudaes ximielgues, tán xeolóxicamente dixebraes pola cuenca del ríu Choluteca que-yos traviesa.[9] El Distritu Central ye'l conceyu más grande y más pobláu de Francisco Morazán y el decimocuartu más grande d'Hondures.[10] Tegucigalpa y Comayagüela, xuntes, ye la ciudá más grande y más poblada d'Hondures.

La capital ye'l centru políticu y alministrativu del país onde s'alluguen 23 embaxaes y 16 consulaos representando diplomática y consularmente a 39 países d'alredor del mundu.[11][12] Ye la sede de la mayoría de les axencies públiques y empreses estatales, ente elles, la ENEE y Hondutel, les compañíes nacionales d'enerxía y telecomunicaciones, respeutivamente.[13] Ye tamién el llar de la seleición nacional de fútbol y del plantel principal y rectoría de la Universidá Nacional Autónoma d'Hondures (UNAH), la máxima casa d'estudios del país. L'aeropuertu internacional, Toncontín, adquirió fama y infamia mundial pela so pista d'aterrizaxe desaxeradamente corta pa un aeropuertu de categoría internacional lo cual obliga a los aviadores a entamar maniobres daqué irregulares mientres el despegue y aterrizaxe pa safar los montes aledañas.[14][15]

L'Alcaldía Municipal del Distritu Central (AMDC) ye l'autoridá gubernamental de la ciudá y conceyu,[16] encabezada por un alcalde y 10 rexidores quien formen la Corporación Municipal, él órganu executivu-llexislativu del conceyu.[17] Siendo cabecera departamental, ye sede del gobernador políticu departamental de Francisco Morazán. Pa 2013, l'Alcaldía aprobó un presupuestu de más de trés mil millones de lempires (US$153.5 millones),[18] y atropó una delda enriba de los mil millones de lempires (US$50 millones),[19] en parte pa financiar los proyeutos d'infraestructura que ta entamando la presente alministración municipal.

La infraestructura capitalina nun se caltuvo al ritmu de la so esplosión demográfica.[20][21] La falta de planificación fayadiza,[22] la urbanización trupo y desordenao sumaos con fenómenos socioeconómicos como la probeza y la delincuencia, son azotes de la vida cotidiana.[23][24] Les principales víes de circulación son l'escenariu d'embotellamientos una y bones la presente rede vial nun se dar# aguantu colos más de 400 mil vehículos que circulen por elles diariamente.[25] Tanto'l gobiernu nacional como'l municipal desenvolvieron proyeutos p'amontar la infraestructura y solliviar la probeza na ciudá.[26][27]


Error de cita: Esisten etiquetes <ref> pa un grupu llamáu "nota", pero nun s'alcontró la etiqueta <references group="nota"/> correspondiente

  1. ↑ Tiroren (2008). «Significáu del vocablu "Tegus"». tuBabel.com. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  2. ↑ Editor (11 d'ochobre de 2012). «Honduras slang» (inglés). Honduras.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2018-04-10. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  3. ↑ Asamblea Nacional Constituyente (11 de xineru de 1982). «Constitución de la República d'Hondures de 1982-Artículu 8». Honduras.net. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  4. ↑ Asamblea Nacional Constituyente (11 de xineru de 1982). «Constitución de la República d'Hondures de 1982-Artículu 295». Honduras.net. Archiváu dende l'orixinal, el 2011-06-14. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  5. ↑ Secoff (13 de marzu de 2005). «Conceyu de Tegucigalpa y Distritu Central». angelfire.com. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  6. ↑ Asamblea Nacional Constituyente (9 de setiembre de 1921). «Constitución Política de 1921». archiváu 30 de marzu de 2006. Ministeriu Públicu d'Hondures. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2015. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  7. ↑ Asamblea Nacional Constituyente (30 de xineru de 1937). «Constitución Política de 1936-Decretu 53». archiváu 05 d'avientu de 2000. Ministeriu Públicu d'Hondures. Archiváu dende l'orixinal, el 2014-03-24. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  8. ↑ admin (23 d'avientu de 2012). «Departamentu de Francisco Morazán». redhonduras.hn. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  9. ↑ Operador de Turismu Receptivu d'Hondures (11 de xineru de 2010). «Tegucigalpa, Una ciudá con muncha hestoria». OPTURH.com. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2015. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  10. ↑ Secretaría d'Estáu del Despachu Presidencial (9 d'ochobre de 2010). «Información por Departamentu y Conceyu». ProjectoHonduras.com. Archiváu dende l'orixinal, el 2013-11-13. Consultáu'l 7 de xunetu de 2013.
  11. ↑ Fundación pa la Inversión y Desenvolvimientu d'Esportaciones (FIDE) (3 d'abril de 2009). «Embajadas y Consulados en Honduras». hondurasinfo.hn. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2015. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  12. ↑ Editor en GoAborad.com (11 de marzu de 2011). «Embaxaes» (inglés). GoAbroad.com. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  13. ↑ Fundación pa la Inversión y Desenvolvimientu d'Esportaciones (FIDE) (3 d'abril de 2009). «Oficines gubernamentales». hondurasinfo.hn. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2015. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  14. ↑ Editor Seición Nacionales (15 de febreru de 2011). «aeropuertos-mas-peligrosos/ Toncontín sigue en segundu llugar de los aeropuertos más peligrosos». Diariu La Tribuna. Archiváu dende l'aeropuertos-mas-peligrosos/ orixinal, el 29 de payares de 2015. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  15. ↑ Hernández, Juan Orlando (12 de setiembre de 2012). «mundu Toncontín ye'l segundu aeropuertu más peligrosu del mundu». Diariu L'Heraldu. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  16. ↑ AMDC (xunu de 2010). «Organigrama AMDC 2010-14». capital450.hn. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  17. ↑ Congresu Nacional d'Hondures (23 de mayu de 1991). «Facultad de la Corporación Municipal». Archiváu'l 11 d'ochobre de 2011. AMDC. Consultáu'l 7 de xunetu de 2013.
  18. ↑ AMDC (20 d'avientu de 2012). «Presupuestu d'ingresos y egresos de 2013». capital450.hn/tresparencia. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  19. ↑ AMDC-Division de Contabilidad (31 de marzu de 2013). «Operaciones financieres al llargu plazu». capital450.hn/tresparencia. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  20. ↑ Axencia ACAN-EFE (23 d'ochobre de 2011). «Tegucigalpa cumple 430 años ente desorde y vulnerabilidá». radiolaprimerisima.com. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  21. ↑ Gómez, Karla (23 d'ochobre de 2011). «Desorde urbanu ye la peor “falla” na capital». Diariu L'Heraldu. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  22. ↑ Vargas, Marianela (19 de payares de 2010). «Tegucigalpa con zones d'altu riesgu pa construyir». RevistaConstruir.com. Archiváu dende l'orixinal, el 29 de payares de 2015. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  23. ↑ Gómez, Karla (9 de mayu de 2011). «torgar-que-comerciu-invada-residenciales Zonificación nun torgar que comerciu invada residenciales». Diariu L'Heraldu. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  24. ↑ Redaición (17 de payares de 2009). «el%20Frente/Ediciones/2009/11/18/Noticias/Crecedera-desordenada-de-la ciudá-rique-de-un-hasta-aqui Crecedera desordenáu de la ciudá rique d'un “hasta equí”». Diariu L'Heraldu. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  25. ↑ Redaición (24 de febreru de 2011). «Gobierno d'Hondures busca menguar tráficu». Diariu L'Heraldu. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  26. ↑ Saláu, Sheila (27 d'abril de 2011). «Gobierno y BCIE suscriben conveniu de préstamu por 46.1 millones de dólares». hondudiario.com. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.
  27. ↑ Comisiones ciudadanes (29 de setiembre de 2008). «Plan de Ciudá 450». capital450.hn. Archiváu dende l'orixinal, el 2012-03-27. Consultáu'l 20 de xunetu de 2013.