Balx بلخ Βάχλο | |
|---|---|
| shahar | |
 | |
| 36°45′29″N 66°53′53″E / 36.75806°N 66.89806°E | |
| Mamlakat | Afgʻoniston |
| viloyat | Balx viloyati |
| Hukumat | |
| Ilk eslatilishi | eramizdan avvalgi 2000—1500-yillar |
| Aholisi (2021-yil) |
138 594 kishi |
| Vaqt mintaqasi | UTC+4.30 |
|
| |
Balx (dariycha: بلخ pashtucha, Balx; baqtriycha: Βάχλο, Báxlo; qadimgi yunoncha: Βάκτρα, Báktra) – Afgʻonistonning Balx viloyatidagi koʻhna shahar, viloyat markazi Mozori Sharifdan 20 km shimoli-gʻarbda hamda Oʻzbekiston chegarasi va Amudaryodan taxminan 74 km janubda joylashgan. Aholisi 138 594 kishi[1].
Balx tarixan zardushtiylik va buddaviylik dinlarining qadimiy maskani boʻlgan va Katta Xurosonning eng qadimiy tarixidan beri mavjud boʻlgan eng boy va yirik shaharlaridan biri boʻlgan. Shaharni forslar Zariaspa, qadimgi yunonlar Baqtra deb atagan, Baqtriya davlatining nomini ham shahar nomiga nisbat bergan. Yunonlar Zariaspa nomini ham ishlatgan[2]. Shahar Baqtriya yoki Toxaristonning markazi va poytaxti sifatida tanilgan. Marko Polo Balxni „olijanob va buyuk shahar“ deb taʼriflagan[3]. Balx hozirda asosan xarobalar uyumi boʻlib, mavsumiy oqadigan Balxobning oʻng qirgʻogʻidan taxminan 12 km (7.5 mi) uzoqlikda, taxminan 365 m (1,198 ft) balandlikda joylashgan.
Fransuz buddisti Aleksandra Devid-Nel Shambalani Balx bilan bogʻlab, uning nomining etimologiyasi sifatida forscha Sham-i-bala („koʻtarilgan sham“) soʻzini ham taklif qilgan[4]. G.Gurdjiyev va Jon Bennett ham xuddi shunday tarzda Shambala Shams-i-Balx, Baqtriya quyosh ibodatxonasidir, degan taxminlarni eʼlon qilgan[5].
- ↑ „Estimated Population of Afghanistan 2021-22“. National Statistic and Information Authority (NSIA) (2021-yil aprel). 2021-yil 24-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 21-iyun.
- ↑ „Stephanus of Byzantium, Ethnica, Z294.15“. 2019-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 20-sentyabr.
- ↑ „City of Balkh (antique Bactria)“. UNESCO World Heritage Centre. 2020-yil 23-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 26-dekabr.
- ↑ David-Néel, A. Les Nouvelles littéraires;1954, p.1
- ↑ Bennett, J. G., Gurdjieff: Making a New World Bennett notes Idries Shah as the source of the suggestion.