Radiatsiyadan himoya qilish, yaʼni radiologik himoya sifatida ham tanilgan, Xalqaro atom energiyasi agentligi tomonidan „odamlarni ionlashtiruvchi nurlanish taʼsirining zararli taʼsiridan himoya qilish va bunga erishish vositalari“ deb atalgan.[1] Taʼsiri inson tanasidan tashqaridagi radiatsiya manbasidan yoki radioaktiv ifloslanishni yutish natijasida yuzaga kelgan ichki nurlanish tufayli boʻladi.
Ionlashtiruvchi nurlanish sanoat va tibbiyotda koʻp qoʻllanadi va tirik toʻqimalarga mikroskopik zarar etkazish orqali sogʻliq uchun katta xavf tugʻdiradi. Ionlashtiruvchi nurlanishning sogʻliqqa taʼsirini ikkita asosiy taʼsiri mavjud. Yuqori taʼsirlarda u „toʻqima“ taʼsirini keltirib chiqaradi, ular sodir boʻlishining aniqligi sababli „deterministik“ taʼsirlar deb ataladi, anʼanaviy ravishda kulrang birlik bilan koʻrsatiladi va oʻtkir radiatsiya sindromiga olib keladi. Past darajadagi taʼsirlar uchun radiatsiyadan kelib chiqadigan saraton xavfi statistik jihatdan yuqori boʻladi, anʼanaviy ravishda zilvert birligi yordamida aniqlanadi.
Radiatsiyadan himoyalanishning asosiy sharti shundaki vaqt, masofa va himoya qilish kabi oddiy himoya choralari yordamida dozani oldini olish yoki kamaytirishdan iborat. Taʼsir qilish muddati zarur boʻlgan vaqt bilan cheklanishi kerak boʻladi, nurlanish manbasidan masofa maksimal darajada boʻlishi kerak va iloji boricha manba yoki tekshiruvchi himoyalangan boʻlishi kerak. Kasbiy yoki favqulodda taʼsir qilishda shaxsiy dozani oʻlchash uchun tashqi nurlanish uchun shaxsiy dozimetrlar qoʻllanadi.
Radiatsiyadan himoya qilish va dozimetriyani baholash uchun Radiatsiyadan himoya qilish boʻyicha Xalqaro komissiya va Radiatsiya birliklari va oʻlchovlari boʻyicha xalqaro komissiya maʼlum darajadagi nurlanishning inson tanasiga biologik taʼsirini hisoblash uchun foydalaniladigan tavsiyalar va maʼlumotlarni eʼlon qiladi.