Skleroz (qadimgi yunoncha: sklērōsis — yoqilgan. qattiqlashuv[1]) — organlarning funktsional toʻqimasini zich biriktiruvchi toʻqima bilan almashtirish. Skleroz mustaqil kasallik emas, balki boshqa asosiy kasallikning namoyon boʻlishi sifatida xizmat qiladi.
Sklerozning sabablari turli xil boʻlishi mumkin: yalligʻlanish, qon aylanishining buzilishi, metabolik kasalliklar, yoshga bogʻliq oʻzgarishlar va boshqalar.
Patologik sharoitda qon tomirlari devorlarida (ateroskleroz), yurakda (kardioskleroz), buyrakda (nefroskleroz), oʻpkada (pnevmoskleroz), suyaklarda (osteoskleroz, melorheostoz) va boshqa organlar va toʻqimalarda sklerotik oʻzgarishlar rivojlanadi.
Markaziy asab tizimi butunlay neyroektodermadan qurilganligi sababli, unda biriktiruvchi toʻqima elementlari mavjud emas (qon tomirlarining bazal membranasi bundan mustasno), shuning uchun nevropatologiyada skleroz tarixiy nomga koʻra glioz deb ham ataladi — glia oʻlik asab toʻqimasini almashtiradi. Soʻzlashuv nutqida „skleroz“ odatda qarilik bilan bogʻliq boʻlgan xotira buzilishi deb ataladi. Ehtimol, bu soʻzning maʼnosi „miya aterosklerozi“ tushunchasidan kelib chiqqan boʻlishi mumkin. Yoshga bogʻliq oʻzgarishlar tufayli keksa odamlarga xos boʻlgan tibbiy holat.
Birlamchi (diffuz, gipoksik) va ikkilamchi (almashtiruvchi, postnekrotik) skleroz mavjud.
Sklerozga misollar: