Stephen Hawking

Stephen Hawking
Tavalludi 8-yanvar 1942-yil
Oksford
Vafoti 14-mart 2018-yil(2018-03-14)
(76 yoshda)
Kembrij
Fuqaroligi Buyuk Britaniya
Sohasi
Taʼlimi Oksford universiteti
Kembrij universiteti
Akademik rahbarlari Dennis Sciama[1]
Mashhur ishlari
Mukofotlari
  • Adams mukofoti (1966)
  • Eddington medali (1975)
  • Maxwell medali (1976)
  • Heineman sovrini (1976)
  • Hughes medali (1976)
  • Albert Einstein mukofoti (1978)
  • Qirollik astronomiya jamiyati oltin medali (1985)
  • Dirac medali (1987)
  • Wolf sovrini (1988)
  • Asturiya shahzodasi mukofoti (1989)
  • Andrew Gemant mukofoti (1998)
  • Naylor sovrini (1999)
  • Lilienfeld sovrini (1999)
  • Albert medali (1999)
  • Copley medali (2006)
  • Ozodlik medali (2009)
  • Fundamental fizikada kashfiyot medali (2012)
  • BBVA jamgʻarmasi bilim fronti medali (2015)
Vikiiqtibosda Stephen Hawkingga tegishli iqtiboslar mavjud.

Stephen William Hawking (talaffuzi: Stiven Uilyam Hoking; 8-yanvar 1942 — 14-mart 2018) ingliz nazariyotchi fizigi, kosmologi, yozuvchi va Kembrij universiteti Nazariy kosmologiya markazi tadqiqot direktori boʻlgan.[2][3] Ilmiy ishlari sirasiga Roger Penrose bilan birgalikda kashf etgan gravitatsiya singularligi teoremalari hamda qora tuynuk nurlanishi (Hawking nurlanishi) hodisasining matematik asosi (prognozi) kiradi. Hawking birinchi boʻlib kosmologiyani umumiy nisbiylik nazariyasi va kvant mexanika bilan izohlovchi nazariya qurishni taklif etdi. U kvant mexanikaning koʻp olamlar talqini tarafdori edi.[4][5]

Bundan tashqari, Hawking Qirollik sanʼat jamiyati va Rim papasi fanlar akademiyasi aʼzosi boʻlgan, Amerika Qoʻshma Shtatlari prezidenti tomonidan Ozodlik medali bilan taqdirlangan. 2002-yilda BBC oʻtkazgan „100 eng buyuk britaniyalik“ soʻrovida 25-oʻrin olgan. 1979—2009-yillar orasida ilmiy-ommabop kitoblar yozgan. Ayniqsa uning „A Brief History of Time“ kitobi bir necha bor bestseller boʻlgan.

Hawking kam uchrovchi motor neyron kasalligi bilan ogʻrigan (bu kasallik biqin amiotrofik sklerozi va Lou Gehrig kasalligi nomlari bilan ham maʼlum), shu sababli umrining oxirigacha falaj yashadi.[6][7] Falajlik ortidan gapirish qobiliyatini yoʻqotgach, u faqatgina nutq sintezatori orqali aloqa qila olar edi. Hawking 2018-yil 14-martida 76 yoshda vafot etdi.[8][9]

  1. ↑ Stephen Hawking, Mathematics Genealogy Project
  2. ↑ „Centre for Theoretical Cosmology: Outreach Stephen Hawking“
  3. ↑ About Stephen. Stephen Hawking vebsayti.
  4. ↑ Gardner, Martin (September/October 2001). „Multiverses and Blackberries“. „Notes of a Fringe-Watcher“. Skeptical Inquirer. Volume 25, No. 5.
  5. ↑ Price, Michael Clive (February 1995). „THE EVERETT Fanlar akademiyasiQ“ (Wayback Machine saytida 2016-04-20 sanasida arxivlangan). Department of Physics, Washington University in St. Louis. Retrieved 17-dekabr 2014-yil.
  6. ↑ „Mind over matter: How Stephen Hawking defied Motor Neurone Disease for 50 years“. The Independent (26-noyabr 2015-yil).
  7. ↑ „How Has Stephen Hawking Lived to 70 with ALS?“. Scientific American (7-yanvar 2012-yil). Qaraldi: 23-dekabr 2014-yil. „Q: How frequent are these cases of very slow-progressing forms of ALS? A: I would say probably less than a few percent.“.
  8. ↑ „Stephen Hawking Dies at 76; His Mind Roamed the Cosmos“, The New York Times
  9. ↑ Henry, David. „Stephen Hawking, physicist who reshaped cosmology, passes away at 76“. The Economic Times (14-mart 2018-yil). Qaraldi: 15-mart 2018-yil.